Beleggen in obligaties: wat is het en hoe doe je het?

Begrippenlijst

Beleggen in obligaties kan een slimme manier zijn om je vermogen te laten groeien. In tegenstelling tot aandelen, waarbij je mede-eigenaar wordt van een bedrijf, leen je bij obligaties je geld uit aan bedrijven of overheden. In dit artikel leer je alles over wat obligaties zijn, hoe ze werken, en welke soorten je kunt overwegen. Ook lees je hoe je bij BUX kunt starten.

Obligaties: betekenis in het kort

Obligaties zijn verhandelbare leningen die worden uitgegeven door een bedrijf, overheid of andere organisatie. Als belegger leen je geld uit en ontvangt daarvoor periodiek rente (couponrente). Aan het eind van de looptijd wordt het geïnvesteerde bedrag terugbetaald. Obligaties kunnen verschillende looptijden en voorwaarden hebben, en bieden doorgaans een lager risico dan aandelen, al zijn er altijd risico’s aan verbonden.

Wat is een obligatie?

Een obligatie is een verhandelbaar schuldbewijs dat wordt uitgegeven door een land, overheidsorganisatie of bedrijf. In die lening kun je beleggen. Als belegger leen je dus jouw geld uit en in ruil daarvoor krijg je op een vast moment (bijvoorbeeld jaarlijks) een afgesproken rente uitgekeerd. Dit wordt couponrente genoemd. Aan het eind van de looptijd van de obligatie krijg je jouw geïnvesteerde bedrag weer terug.

Nog geen BUX belegger? Maak je account aan

Belangrijke begrippen bij obligaties

Voordat we verder duiken in de materie, is het belangrijk om de betekenis van een aantal begrippen te weten. Zo begrijp je beter hoe obligaties werken.

• Hoofdsom: Dit is het bedrag dat je van de uitgevende instantie terugkrijgt op de vervaldatum van de obligatie. In de meeste gevallen is de hoofdsom gelijk aan de nominale waarde van de obligatie. Je ontvangt je geïnvesteerde bedrag (zonder de rente) volledig terug, tenzij het bedrijf failliet gaat.
• Couponrente: Dit is de rente die je ontvangt over de hoofdsom van de obligatie. Stel je koopt een obligatie van € 1.000, dan ontvang je met een coupon van 5% € 50 per jaar. De meeste obligaties hebben een vaste rente, wat betekent dat het bedrag dat je ontvangt constant blijft. Er zijn echter ook obligaties met een variabele rente; deze worden ook wel floating-rate notes genoemd.
• Nominale waarde: De nominale waarde is de waarde die je terugkrijgt op de vervaldatum, dus gelijk aan de hoofdsom.
• Obligatiekoers: Dit is de prijs waartegen de obligatie op de markt wordt verhandeld en kan afwijken van de nominale waarde. Deze koers wordt uitgedrukt in een percentage van de nominale waarde. Wanneer de koers gelijk is aan de nominale waarde, wordt de obligatie als ‘a pari’ verhandeld. Ligt de koers onder de nominale waarde? Dan geldt ‘onder pari’. Als de koers boven de nominale waarde ligt, dan is er sprake van ‘boven pari’.
• Vervaldatum: Dit is de afgesproken datum waarop je de hoofdsom van je investering terugkrijgt. Afwijkingen komen voor, bijvoorbeeld bij een faillissement.

Welke soorten obligaties zijn er?

Er zijn verschillende soorten obligaties. Elk type obligatie heeft eigen kenmerken en risico’s. De populairste zijn staatsobligaties en bedrijfsobligaties. Daarnaast bestaan er ook andere obligatiesoorten. Laten we daar eens naar gaan kijken.

1. Staatsobligaties

Een staatsobligatie is vaak een langetermijnobligatie die wordt uitgegeven door een land of overheidsinstantie. Het geleende geld wordt vaak gebruikt voor projecten als infrastructuur of het dichten van begrotingstekorten. Staatsobligaties worden gezien als relatief veilig, maar ze dragen nog steeds risico’s, vooral als een land economisch instabiel is.

2. Bedrijfsobligaties

Een bedrijfsobligatie wordt uitgegeven door een onderneming en wordt vaak gebruikt om te kunnen groeien. Bijvoorbeeld om panden te kopen of mensen aan te nemen. Deze obligaties kennen meer risico dan staatsobligaties. Dit komt doordat het bij een bedrijf minder zeker is dat een lening kan worden terugbetaald. Je bent dus afhankelijk van de financiële gezondheid van de onderneming.

Andere obligatiesoorten

Naast staats- en bedrijfsobligaties bestaan er dus meer soorten obligaties, namelijk:

• Converteerbare obligaties: Deze obligaties kun je onder bepaalde voorwaarden omzetten naar aandelen van dezelfde onderneming.
• Callable obligaties: Bij deze obligaties kan de uitgevende partij de obligaties vóór het einde van de looptijd terugkopen. Ze hebben dus geen bepaalde looptijd. Daarom worden zo ook wel ‘vervroegd aflosbare obligaties’ genoemd.
• Floating rate notes: Floating rate notes hebben een rente die meebeweegt met de actuele marktrente. Daardoor heten ze ‘obligaties met variabele rente’.
• Eeuwig lopende obligaties (perpetuele obligaties): Deze obligaties hebben geen vaste einddatum. Je ontvangt een jaarlijkse coupon, tenzij de uitgever besluit de obligatie terug te kopen.
• Ondergeschikte obligaties: Deze obligaties hebben een lager prioriteitsniveau bij terugbetaling in geval van faillissement, wat ze risicovoller maakt, maar vaak is het verwachte rendement hoger.
• Obligatiefondsen (ETF’s): Met obligatiefondsen kun je investeren in een mandje van obligaties, wat helpt om risico’s te spreiden.
• Geïndexeerde obligaties: Dit zijn obligaties waarvan de couponrente afhankelijk is van een bepaalde index. Bijvoorbeeld op basis van de inflatie.

Hoe worden de prijs en waarde van obligaties bepaald?

De prijs en waarde van obligaties worden beïnvloed door verschillende factoren. Dit zijn marktomstandigheden, rentebeleid, potentieel risico, looptijd, beoordeling. 

1. Marktomstandigheden

De prijs van obligaties wordt sterk beïnvloed door de marktomstandigheden. Neem nu de aandelenmarkt. Stel dat de aandelenmarkt in een stijgende lijn zit. Dan is het voor beleggers aantrekkelijker om te beleggen in aandelen, waardoor de waarde van obligaties dalen. Andersom kan ook. Wanneer aandelen minder aantrekkelijk zijn, is de kans groter dat beleggers hun geld in obligaties steken, wat de prijs kan verhogen.

2. Rentebeleid

Ook het rentebeleid heeft invloed op de waarde en prijs van een obligatie. Een bestaande obligatie met een vaste couponrente wordt aantrekkelijk als de rente daalt. Hierdoor stijgt de vraag én de prijs. Aan de andere kant, wanneer de marktrente stijgt, wordt de vaste couponrente minder aantrekkelijk. De prijs van een bestaande obligatie daalt.

3. Potentieel risico

Daarnaast is het potentieel risico een belangrijke factor bij de waarde van een obligatie. Wanneer men denkt dat er een verhoogd risico bestaat, bijvoorbeeld als een bedrijf of overheid verplichtingen niet kan nakomen, dan kan de waarde van een obligatie dalen. 

4. Looptijd

Een andere factor is de looptijd. Obligaties met een langere looptijd bieden doorgaans een hogere couponrente dan obligaties met een korte looptijd. Een lange looptijd is bijvoorbeeld tien jaar en een korte looptijd één jaar. Dit komt doordat beleggers hun geld langer uitlenen en dus een hogere rente verwachten.

5. Kredietbeoordeling

Tot slot de beoordeling. Kredietbeoordelaars geven bepaalde obligaties een rating om de kredietwaardigheid van de uitgevende partij te beoordelen. Deze ratings variëren van hoge kredietwaardigheid (AAA) tot lage kredietwaardigheid (D). Hoe hoger de kredietwaardigheid, hoe hoger de waarde van een obligatie. En andersom, bij een lage kredietwaardigheid is de prijs en waarde van een obligatie lager.

Kun je geld verdienen door te beleggen in obligaties?

Als belegger kun je effectief rendement behalen met obligaties. Dat kan aan de hand van couponrente of koersrendement.

1. Couponrente

De couponrente is een vaste of variabele vergoeding die je ontvangt voor het uitlenen van jouw geld. Dit bedrag wordt periodiek, meestal jaarlijks of halfjaarlijks, uitgekeerd. Hoe hoog deze couponrente is, hangt af van de kredietwaardigheid van de uitgevende instantie. Meestal is de couponrente bij een staatsobligatie lager dan bij een bedrijfsobligatie.

2. Koersrendement

Ook met koersrendement kun je geld verdienen. Met andere woorden, als de waarde van de obligatie stijgt op de beurs. En dat heb je hierboven al gelezen. Als de marktrente daalt, stijgt de prijs van een bestaande obligatie. Verkoop je vervolgens jouw obligatie voor een meerprijs? Dan is het verschil tussen dat bedrag en het aankoopbedrag jouw rendement.

Kun je geld verliezen op obligaties?

Hoewel obligaties als relatief veilig worden beschouwd, zitten er net zoals bij andere beleggingsproducten risico’s aan verbonden. Dit zijn ze:

• Kredietrisico: Dit is het risico dat je kunt lopen als de uitgevende instellingen in gebreke blijven, de financiële verplichtingen niet kunnen nakomen en de lening niet terugbetalen. Ga dus na in welke mate de instantie kredietwaardig is (kredietbeoordeling).
• Renterisico: Dit risico verwijst naar het effect van stijgende rentetarieven op de waarde van obligaties. Wanneer de rente stijgt, worden bestaande obligaties minder aantrekkelijk, waardoor hun prijs daalt.
• Valutarisico: Dit risico ontstaat door schommelingen in de wisselkoers tussen de valuta van de obligatie en je eigen valuta. Als de waarde van de buitenlandse valuta daalt vergeleken met de jouwe, kan je rendement negatief worden.
• Faillissement: Wanneer de uitgever van de obligatie failliet gaat, hebben reguliere obligaties voorrang bij uitbetaling boven achtergestelde obligaties. De laatstgenoemde obligaties hebben dus meer risico, omdat de kans op een volledige terugbetaling kleiner is.
• Verhandelbaarheid: Obligaties worden vaak minder verhandeld dan aandelen, omdat institutionele beleggers deze vaak vasthouden tot de einddatum. De meeste handel vindt plaats aan het begin van de looptijd, maar bij veranderende marktomstandigheden kan het moeilijk zijn om een goede bieding te krijgen of om extra obligaties te kopen.

Obligaties vs. aandelen en ETF’s

Naast obligaties bestaan er aandelen en ETF’s. Hoewel ze alle drie beleggingsproducten zijn, zijn ze niet hetzelfde. Kijk maar.

Obligaties kopen, hoe doe je dat?

Je kunt investeren in obligaties via een broker, zoals BUX. Bij ons kun je specifiek beleggen in obligatie-ETF’s, wat mandjes zijn van verschillende obligaties. Je kunt ze direct opnemen in je BUX Beleggingsplan(nen). Stel in de BUX app eenvoudig je persoonlijke beleggingsplan op en bepaal welk bedrag je elke maand wilt inleggen. Dat kan al vanaf € 10. Selecteer vervolgens de producten die bij jouw doelen passen en wij zorgen ervoor dat je inleg automatisch wordt belegd. Het enige wat je nog hoeft te doen, is een vaste dag in de maand kiezen en je doel bepalen. Zo bouw je stap voor stap aan je rendement en je financiële toekomst.

Ben je nog geen BUX-belegger?
Maak in enkele minuten je account aan en begin met het opbouwen van je eigen vermogen.

Beleggen brengt risico’s met zich mee. Je kunt je inleg verliezen.

Alle opvattingen, meningen en analyses in dit artikel dienen niet geïnterpreteerd te worden als persoonlijk investeringsadvies. Individuele investeerders dienen hun eigen beslissingen te maken of onafhankelijk advies in te winnen. Dit artikel is opgesteld met het oog op het voorzien van informatie en dient te worden beschouwd als marketingcommunicatie.