Index: betekenis, geschiedenis, en feiten | Begrippenlijst

Begrippenlijst

Wat is de betekenis van een index?

Een index, oftewel aandelenindex, is een hulpmiddel dat laat zien hoe het gewogen gemiddelde van een mandje met aandelen van bedrijven binnen een bepaalde beurs of sector het doet over een specifieke periode. Naast aandelen kan dit mandje bestaan uit andere beleggingsproducten als obligaties, grondstoffen of iets anders. 

Nog geen BUX belegger? Maak je account aan

Wat is een ander woord voor index?

Een index wordt ook vaak ‘aandelenindex’, ‘beursindex’, ‘marktindex’ of in meervoud ‘indices’ genoemd. In de financiële wereld gebruiken mensen deze woorden door elkaar heen, maar ze betekenen hetzelfde: een manier om de prestaties van een groep beleggingen te meten en te volgen.

De geschiedenis van beursindexen

Een van de bekendste en eerste beursindex ontstond in 1896: de Dow Jones Industrial Average (DJIA) in de Verenigde Staten. De naam is een samensmelting van de namen Charles Dow en Edward Jones, hoewel de laatstgenoemde geen actieve rol speelde. Het doel was om een beeld te geven van de Amerikaanse industrie, zodat beleggers eenvoudig konden zien hoe de aandelenmarkt en economie ervoor stond.

Meer dan een halve eeuw later werden er andere indexen opgericht. In 1957 volgde de bekende index S&P 500, in 1971 de Nasdaq Composite en in 1983 de AEX. Deze indexen groeiden uit tot belangrijke maatstaven voor economische gezondheid en marktrendementen.

Wat is het doel van een index?

Het voornaamste doel van een index is om te zien hoe de marktprestaties van een bepaalde beurs of sector bewegen (indicator). Gaat de index omhoog, dan betekent dit dat de bedrijven in deze index over het algemeen goed doen en beleggers positief gestemd zijn. Maar een index heeft nog meer doelen:

• Vergelijken: Je kunt als belegger zien hoe goed je beleggingsprestaties zijn in verhouding met de beurs.
• Risico-inzicht: Je krijgt inzicht in het algemene risiconiveau en de volatiliteit van een markt.
• Beleggingsproducten: Een index is de basis van indexfondsen, ETF’s, opties en futures.

Bekende indexen

Wereldwijd bestaan er verschillende indices die bedrijven uit een bepaald land of gebied volgen. In Nederland is dit de Amsterdam Exchange Index (AEX). Deze index volgt de 25 grootste beursgenoteerde bedrijven in Nederland (large cap). Middelgrote bedrijven zijn onderdeel van de Amsterdam Midkap Index (AMX Index) en kleine bedrijven behoren tot de Amsterdam Small Cap Index (AScX Index).

Andere bekende indexen zijn de DJIA, S&P 500, Nasdaq en MSCI World. Er bestaan ook specifieke indexen voor sectoren als technologie of duurzame energie.

De samenstelling van een index

Een index bestaat dus uit diverse bedrijven. De keuze en het aantal van die bedrijven verschilt per index. Zo volgt de AEX de 25 grootste beursgenoteerde bedrijven in Nederland en Dow Jones Industrial Average 30 in de Verenigde Staten.

Bovendien wordt de samenstelling eens in de zoveel tijd herzien en aangepast, bijvoorbeeld door een faillissement, fusie of verschuiving in het businessmodel. Ook kan een aanpassing nodig zijn om de huidige economische sectoren beter te weerspiegelen.

Wat is een indexcijfer en hoe wordt deze berekend?

Een beurs werkt met een indexcijfer. Een indexcijfer is het getal dat laat zien hoeveel een index op een bepaald moment waard is. Het cijfer stijgt of daalt afhankelijk van hoe de onderliggende aandelen presteren. In de meeste gevallen worden de waardes van elk bedrijf binnen de index bij elkaar opgeteld en weer door een bepaalde factor gedeeld, de ‘weging’ van de index. Hieronder vind je een aantal manieren.

Marktkapitalisatiegewogen index (market cap)

In een marktkapitalisatiegewogen index (market cap index) tellen bedrijven met een hogere beurswaarde zwaarder mee. Dit is eerlijk omdat grotere bedrijven meer impact hebben op de markt, maar het nadeel is dat een paar megabedrijven de index sterk kunnen beïnvloeden. De AEX is een marktkapitalisatiegewogen index.

Prijsgewogen index

In een prijsgewogen index, zoals de Dow Jones, bepaalt de prijs van een aandeel hoeveel invloed het heeft op de index. Hierdoor tellen duurdere aandelen zwaarder mee, zelfs als het bedrijf kleiner is. Dit kan het beeld van de markt soms vertekenen.

Gelijkgewogen index (equal-weighted)

In een gelijkgewogen index (equal-weighted) telt elk aandeel even zwaar mee, ongeacht grootte of prijs. Dit zorgt voor meer spreiding, omdat kleine en grote bedrijven evenveel invloed hebben. Verliest een groot bedrijf veel waarde? Dan heeft dit minder invloed op de index. Een bekend voorbeeld is de S&P 500 Equal Weight Index.

Fundamenteelgewogen index

In een fundamenteelgewogen index bepaalt de financiële kracht van een bedrijf – zoals omzet, winst of dividend – hoe zwaar het meeweegt. Dit maakt de gehele index minder afhankelijk van beurswaarde of aandeelprijs. Hoe beter de financiële cijfers zijn, hoe hoger de waardering.

Beleggen in een index

Je kunt niet direct beleggen in een index. Het zogenoemde indexbeleggen doe je via ETF’s of beleggingsfondsen. In plaats van in één bedrijf te beleggen, investeer je in tientallen of honderden bedrijven tegelijk, wat zorgt voor een diverse beleggingsportefeuille en lage transactiekosten. Meer informatie hierover vind je op onze pagina ‘beleggen in ETF’s’.

Je kunt een ETF kopen via een broker, zoals BUX. Bij ons vind je een divers aanbod aan ETF’s. Zo kun je beleggen in de ETF-aanbieders iShares by BlackRock, SPDRs by State Street Investment Management en VanEck.

Ben je nog geen BUX-belegger?
Maak in enkele minuten je account aan en begin met het opbouwen van je vermogen.

Beleggen brengt risico’s met zich mee. Je kunt je inleg verliezen.

Alle opvattingen, meningen en analyses in dit artikel dienen niet geïnterpreteerd te worden als persoonlijk investeringsadvies. Individuele investeerders dienen hun eigen beslissingen te maken of onafhankelijk advies in te winnen. Dit artikel is opgesteld met het oog op het voorzien van informatie en dient te worden beschouwd als marketingcommunicatie.